O'zbek tilining sohada qo'llanilishi

O'zbek tilining sohada qo'llanilishi

O'zbek tilining sohada qo'llanilishi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

TOSHKENT KIMYO-TEXNOLOGIYA INSTITUTI

SHAHRISABZ FILIALI

 

 

“TASDIQLANDI”

O‘quv ishlar bo’yicha direktor o’rinbosari

B.Sh.Sirojov__________________

“____”___________ 2021y.

 

“O‘ZBEK TILINING SOHADA QO‘LLANILISHI”

fani bo‘yicha

 

ISHCHI O‘QUV DASTURI

 

Bilim sohasi

 

 

 

300 000 -

Ishlab chiqarish texnik soha

 

 

 

Ta’lim sohasi

 

 

 

310 000 -

Muhandislik ishi

 

320 000 -

Ishlab chiqarish texnologiyalari

 

 

Ta’lim yo’nalish

(mutaxassislik) kodi va nomi

 

Talabaning o’quv yuklamasi, soat

Semestrlar, soat

 

Umumiy yuklama

hajmi

Auditoriya mashgulotlari

 

 

 

Jami

Ma’ruza

Amaliy

Laboratoriya

O’RTMI

Mustaqiltaqil ta’lim

 

Semestrlar

soat

5310900- Metrologiya, standartlashtirish va mahsulot sifati menejmenti

5311000- Texnologik jarayonlar va ishlab chiqarishni avtomatlashtirish va boshqarish

5320300- Texnologik mashina va jihozlar

5320400- Kimyoviy texnologiya

5322800- Funksional ovqatlanish va bolalar mahsulotlari texnologiyasi

5321000- Oziq-ovqat texnologiyasi (mahsulot turlari bo’yicha

5322500- Vinochilik texnologiyasi, bijg’ish mahsulotlari va alkogolsiz ichimliklar texnologiyasi

 

630

90

 

46

 

26

44

¾

6

SHAHRISABZ-2021

Fanning ishchi o‘quv dasturi O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi 2020 yil “7” dekabrdagi BD-5321000-2.06 -sonli buyrug‘i bilan (buyruqning 648 -ilovasi) tasdiqlangan “Oziq-ovqat kimyosi va tahlili” fani dasturi asosida tayyorlangan.

 

 

Fan dasturi Toshkent kimyo-texnologiya instituti Shahrisabz filiali Kengashining 2021 yil “___” ______________ dagi “___” -sonli bayoni bilan tasdiqlangan.

 

 

 

Tuzuvchi:

 

 

 

Nazarov.B.J

Toshkent kimyo-texnologiya instituti Shahrisabz filiali OOMT kafedrasi kata o‘qituvchisi

 

 

Taqrizchi:

.

.

 

 

 

 

 

O’quv-uslubiy bo’lim boshlig’i: O.H.Maxmudov

2021 yil “_____” ___________________________

 

Fakultet dekani: Tilovov H.

2021 yil “_____” ___________________________

imzo

 

Kafedra mudiri: Norqobilov A.T

2021 yil “_____” ___________________________

 

Kengash raisi:

2021 yil “_____” ___________________________

 

 

 

 


I-Fanning mazmuni

 

Fanni o‘qitishdan maqsad – talabalarning o‘zbek tilida soha bo‘yicha nutqiy kompetentligini oshirish; mutaxassislikka oid og‘zaki va yozma nutqida sohaviy terminlarni samarali qo‘llash ko‘nikmalarini shakllantirish, talabalarga soha bo‘yicha egallagan bilimlarini yozma va og‘zaki ravishda o‘zbek tilida ifoda etish malakalarini takomillashtirish; sohada qo‘llaniladigan terminlar, asosiy tushunchalar va soha doirasida qo‘llaniladiganhujjatlarning rasmiylashtirilishini ta’minlash, nutq uslublari, xususan, sohada ilmiy va rasmiy uslub imkoniyatlaridasn foydalanish hamda ularni amaliyotga tadbiq etish ko‘nikmalarini hosil qilish. Talabalarning o‘zbek tilidan yozma nutqini takomillashtirish va savodxonligini oshirish.

Fanning vazifasi – mamlakatimiz ijtimoiy hayotining barcha sohalarida davlat tilining imkoniyatlaridan to‘liq va to‘g‘ri foydalanishga erishishni ta’minlash; egallanayotgan soha bo‘yicha nazariy bilimlar, amaliy ko‘nikmalarni o‘zbek tilining yozma va og‘zaki nutqi me’yor va qoidalari asosida mukammal o‘zgartirish va o‘z fikrini o‘zbek adabiy tili normalariga muvofiq holda ifodalashga erishishni ta’minlash; ixtisoslikka oid turli nutq uslublarida matn tuza olish, uni o‘zgartira bilishmalakalarini shakllantirish; o‘zbek tilida nutqiy muloqot texnikasini o‘stirish, o‘zbek tilidagi axborotni tushuntirish, unga tanqidiy va tahliliy munosabat bildirishni o‘rgatish.

 

O‘quv fani o‘qitilishi bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalar

 

“O‘zbek tilining sohada qo‘llanilishi” o’quv fanini o’zlashtirish jarayonida amalga oshiriladigan masalalar doirasida bakalavr:

o‘zbek tilining sohada qo‘llanilishi fanini o‘qitishning maqsad va vazifalari;

o‘zbek tilining ijtimoiy funksiyalarining kengayishi;

jamiyatdagi o‘zgarishlar va til rivoji;

Til va yozuv masalalari;

O‘zbek adabiy tili me’yorlari;

O‘zbek-lotin alifbosining imlo qoidalari;

Til va terminologiya;

O‘zbek tilining leksik qatlamlari;

Nutq uslublari va ularning xususiyatlari;

Ilmiy uslubning gramatik xususiyatlari;

Matn va uning turlari. Sohada oid matnlar ustida ishlash;

Rasmiy uslubga xos xususiyatlar;

Sohada davlat tilida ish yuritish masalalari. Tashkiliy hujjatlar;

Sohaviy farmoyish hujjatlarining xususiyatlari;

Sohaviy ma’lumot-axborot hujjatlari;

Sohaviy xizmat yozishmalari;

Sohada muloqot va nutqiy faoliyat;

Muloqot texnikasi. Og‘zaki va yozma muloqot;

Mutaxassis nutqining kommunikativ sifatlari;

Sohaga oid taqdimot nutqi ko’nikmalariga ega bo’lishi kerak.

 

II-Ma’ruza mashg‘ulotlari

  • jadval
  •  
  • №
  • Ma’ruza mavzulari
  • Dars soatlari hajmi
  • 1
  • O‘zbek tilining sohada qo‘llanilishi fanini o‘qitishning maqsad va vazifalari.
  • 2
  • 2
  • O‘zbek tilining ijtimoiy funksiyalarining kengayishi: jamiyatdagi o‘zgarishlar va til rivoji.
  • 2
  • 3
  • 2
  • 4
  • O‘zbek adabiy tili me’yorlari.
  • 2
  • 5
  • O‘zbek-lotin alifbosining imlo qoidalari.
  • 2
  • 6
  • 2
  • 7
  • O‘zbek tilining leksik qatlamlari.
  • 2
  • 8
  • Nutq uslublari va ularning xususiyatlari.
  • 2
  • 9
  • Ilmiy uslub. Sohaviy terminlarning leksik xususiyati.
  • 2
  • 10
  • Ilmiy uslub. Sohaviy terminalning yasalishi.
  • 2
  • 11
  • Ilmiy uslubning gramatik xususiyatlari.
  • 2
  • 12
  • Dastlabki ilmiy tadqiqotlarda adabiy til me’yorlari.
  • 2
  • 13
  • Matn va uning turlari. Sohada oid matnlar ustida ishlash.
  • 2
  • 14
  • Rasmiy uslubga xos xususiyatlar.
  • 2
  • 15
  • Sohada davlat tilida ish yuritish masalalari. Tashkiliy hujjatlar.
  • 2
  • 16
  • Sohaviy farmoyish hujjatlarining xususiyatlari.
  • 2
  • 17
  • Sohaviy ma’lumot-axborot hujjatlari.
  • 2
  • 18
  • Sohaviy xizmat yozishmalari.
  • 2
  • 19
  • Sohada muloqot va nutqiy faoliyat.
  • 2
  • 20

Muloqot texnikasi.

  • 2
  • 21
  • Og‘zaki va yozma muloqot.
  • 2
  • 22
  • Mutaxassis nutqining kommunikativ sifatlari.
  • 2
  • 23
  • Sohaga oid taqdimot nutqi.
  • 2

Ma’ruza mashg‘ulotlari multimedia qurulmalari bilan jihozlangan auditoriyada akadem. guruhlar oqimi uchun o‘tiladi.


III-Mustaqil ta’lim

2-jadval

№

Mustaqil ta’lim mavzulari

1

O‘zbekiston Respublikasining “Davlat tili haqida”gi qonunlari hamda “Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi” kabi davlat hujjatlarida o‘zbek tilini Davlat tili sifatida o‘qitish masalalari bo‘yicha ma’lumot to‘plash.

2

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning “O‘zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzi va mavqeini tubdan oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Farmonida belgilangan vazifalarning amalda bajarilishi bo‘yicha tilshunos va adabiyotshunos olimlarning fikr va mulohazalari bayon etilgan maqolalari bilan tanishish.

3

O‘zbek tilining imlo qoidalari va soha egalarining savodxonligi. “Raqamli iqtisodiyot” mavzusida ijodiy matn yaratish.

4

O‘zbek tili leksikasining boyish manbalari. Kimyo texnologiyasiga oid o‘z va o‘zlashgan so‘zlar tasnifi.

5

O‘zbek leksikologiyasi. Bir tilli va ikki tilli lug‘atlar bilan tanishish. O‘zbek tilining izohli lug‘atida berilgan sohaga oid so‘zlar izohi bilan tanishish.

6

Kimyoviy texnologiyaga oid terminlar bo‘yicha nostandart testlar tuzish.

7

Kimyoviy texnologiyaga oid ilmiy maqola ustida ishlash. Maqoladagi sohaga oid atamalar va kalit so‘zlar tahlili.

8

Kimyogar olimlarning ilmiy asarlari bilan tanishish, shu asar asosida reproduktiv testlar tuzish.

9

Badiiy, so‘zlashuv, publisistik uslublarda matn tayyorlash.

10

Ixtiyoriy badiiy yoki ilmiy asar mutoalasi, o‘qilgan asarlar jadvalini tuzish.

11

Og‘zaki va yozma savodxonlikni o‘stirishda asar mutoalasining o‘rni haqida esse yozish.

12

So‘zlashuv nutq uslubi. Nutqiy kompetentlikka rioya qilish. Kimyoviy texnologiyaga oid ilmiy mavzuning og‘zaki taqdimoti.

13

Publitsistik nutq uslubi. Publitsistik maqolalar bilan tanishish va tahlil qilish. “Men tanlagan soha va OAV” mavzusida esse yozish.

14

Soha bo’yihca terminlarga bo‘lgan talabni o‘rganish, yangi terminlar ustida ishlash.

15

Sohaga oid ilmiy maqolalarning biriga taqriz yozish.

16

Sohaga oid ixtiyoriy ilmiy mavzuda tezis tayyorlash.

17

Sohaga oid ixtiyoriy maqolaga rezyume tayyorlash.

18

Sohaga oid ixtiyoriy ilmiy asarga annotatsiya tayyorlash.

19

“Mashxur kimyogar olimlar” mavzusida rasmli ko‘rgazmali vosita tayyorlash va uni taqdim etish.

20

“Mutaxassis va davlat tili” mavzusini “Nima uchun?” grafik organayzeri asosida ochib berish.

21

“Mutaxassislik tarixidan” mavzusini Klaster uslubida yoritib berish.

22

Sohaga oid xujjatlar bilan tanishish.

23

Kasbga oid hujjat namunalari bilan ishlash.(rezyume, ariza, tavsifnoma, ma’lumotnoma)

24

Kasbga oid hujjat namunalari bilan ishlash.(bildirishnoma, hisobot, xizmat yozishmalari)

25

Mavzuga oid tadqiqot va uni olib borish jarayonlari.

26

Kimyoviy texnologiyasiga oid innavatsion yangiliklar haqida taqdimot tayyorlash.

27

Dastlabki ilmiy tadqiqot yozishda til imkoniyatlaridan to‘g‘ri foydalanish.

28

Ilmiy tadqiqod mavzusi bo‘yicha adabiyotlar bilan tanishish, ularda soha terminlarining qo‘llanilishiga e’tibor qaratish.

29

Bibliografiyani shakllantirish mezonlari bilan tanishish.

30

Ilmiy tadqiqotning tarkibiy qismlarini ishlab chiqish va himoyaga tayyorlashyu Himoya nutqi.

 

Mustaqil o‘zlashtiriladigan mavzular bo‘yicha talabalar tomonidan mustaqil ish, referatlar, taqdimot, video taqdimotlat tayyorlanadi va uni taqdimoti tashkil qilinadi.

 

IV-Ta’lim texnologiyalari va metodlari. Kreditolish talablari


Ta’lim texnologiyalari va metodlari:

- ma’ruzalar;

- interfaol keys-studylar;

- seminar (mantiqiy fikrlash, tezkor savol-javoblar);

- guruhlarda ishlash;

- taqdimotlarni qilish;

- individual loyihalar;

- jamoa bo’lib ishlash va himoya qilish uchun loyihalar.

Kreditlarni olish uchun talablar:

Fanga oid nazariy va uslubiy tushunchalarni to’la o’zlashtirish, taxlil natijalarini to’g’ri aks ettira olish, o’rganilayotgan jarayonlar haqida mustaqil mushohada yuritish va joriy, oraliq nazorat shakillarida berilgan vazifa va topshiriqlarni bajarish, yakuniy nazorat bo’yicha yozma ishni topshirish

 

 

V-Fan bo‘yicha talabalar bilimini baholash va nazorat qilish me’zonlari

Baholash usullari

Ekspress testlar, yozma ishlar, og‘zaki so‘rov, prezentatsiyalar.

Baholash mezonlari

5 baxo«a’lo»

fanga oid nazariy va uslubiy tushunchalarni to‘la o‘zlashtira olish;

fanga oid ko‘rsatkichlarni tahlil qilishda ijodiy fikrlay olish;

o‘rganilayotgan jarayonlar haqida mustaqil mushohada yuritish;

Fanga oid oid tahlil natijalarini to‘g‘ri aks ettira olish;

o‘rganilayotgan texnologik jarayonlarga ta’sir etuvchi omillarni aniqlash va ularga to‘la baho berish;

tahlil natijalari asosida vaziyatga to‘g‘ri va xolisona baho berish;

o‘rganilayotgan texnologik hodisa va jarayon to‘g‘risida tasavvurga ega bo‘lish;

o‘rganilayotgan jarayonlarni analitik jadvallar orqali tahlil etish va tegishli qarorlar qabul qilish.

4-baxo «yaxshi»

o‘rganilayotgan texnologik jarayonlar haqida mustaqil mushohada yuritish;

tahlil natijalarini to‘g‘ri aks ettira olish;

o‘rganilayotgan hodisa va texnologik jarayon to‘g‘risida tasavvurga ega bo‘lish;

o‘rganilayotgan texnologik jarayonga ta’sir etuvchi omillarni aniqlash va ularga to‘la baho berish;

o‘rganilayotgan texnologik jarayonlarni jadvallar orqali tahlil etish va tegishli qarorlar qabul qilish.

3-baxo«qoniqarli»

o‘rganilayotgan jarayonga ta’sir etuvchi omillarni aniqlash va ularga to‘la baho berish;

o‘rganilayotgan hodisa va jarayon to‘g‘risida tasavvurga ega bo‘lish;

o‘rganilayotgan texnologik jarayonlarni analitik jadvallar orqali tahlil etish.

2 baxo«qoniqarsiz»

o‘tilgan fanning nazariy va uslubiy asoslarini bilmaslik;

hodisa va jarayonlarni tahlil etish bo‘yicha tasavvurga ega emaslik;

o‘rganilayotgan jarayonlarga texnologik usullarni qo‘llay olmaslik.

 

Baholash turlari

Maks.ball

O‘tkazish vaqti

 

Mustaqilta’lim

 

 

 

Ma’ruza mashg’ulotlarida faolligi, savollarga to’g’ri javob berganiligi, Mustaqil ta’lim topshiriqlarning o’z vaqtida va sifatli bajarilishi

5

4

3

2

 

 

Semestr davomida

 

Nazoratlar

 

__hafta

 

__hafta

 

Oraliq nazorat: Test

Yakuniy nazorat: Yozma ish yoki og’zaki savol-javob

5

4

3

2

 

 


VI.-ASOSIY ADABIYOTLAR

№

Muallif, adabiyot nomi, turi, nashriyot, yili, hajmi

1.

Abdurahmonova M., Fattaxova D., Xalmuxammedova U., Inogamova N., Egamberdieva N. O‘zbek tili (o‘quv qo‘llanma). – Toshkent: Mumtoz so‘z, 2018.

2.

Muhiddinova X., Salisheva Z., Po‘latova X. O‘zbek tili (Oliy ta’lim muassasalari rus guruhlari uchun darslik). – toshkent: O‘qituvchi, 2012. – 288 b.

3.

Aminov M., MadvalievA., Mahkamov N. Ish yuritish (amaliy qo‘llanma). – Toshkent: O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi, 2017. – 456 b.

4.

Jiyanova N., Mo‘minova O., Maksumova S. Nutq madaniyati. Ma’ruzalar matni. Toshkent. 2016. 1-kitob.

 

VII-QO‘SHIMCHA ADABIYOTLAR

№

Muallif, adabiyot nomi, turi, nashriyot, yili, hajmi

1.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 21-oktyabrdagi “O‘zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzi va mavqeini tubdan oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-5850-son qarori.

2.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 29-yanvardagi “O‘zbekiston Respublikasi vazirlar Mahkamasi huzuridagi atamalar kommissiyasining faoliyatini tashkil qilish chora tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-40-son qarori.

3

Husanov N., Husanova M., Xo‘jaqulova R., YUsupov E., “Iqtisodiyotda texnik yozuv”. Toshkent: “Fan va texnologiya markazi”, 2012. 152 b.

4

Ahmedova M.X., Gayubova K.A. “O‘zbek tili”. Toshkent: TATU. “Aloqachi” 2019

5

O‘zbek tilining izohli lug‘ati (5 jildli). – Toshkent: O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi, 2020

6

Sohaviy lug‘atlar.

 

Internet saytlari

1

httr://sahifa.tj/uzbeksko-russkiy.aspx – Uzbeksko-russkiy perevodchik.

2

httr://library.ziyonet.uz/ - ta’lim portal.

 


Access